Başlıbeldə İlaxır çərşənbə

Bu gün Novruz bayramıdır. İlaxır çərşənbə isə Novruz bayramına xüsusi bir bayram əhval-ruhiyyəsi gətirir. Başlıbel kəndində Novruz bayramı və ilaxır çərşənbə yüz illər boyunca qədim ənənələrə uyğun və çox böyük təntənə ilə qeyd edilərdi. Başlıbel kəndinin yetirməsi, texnika elmləri namizədi, dosent Hüseyn Mirzənin kəndin işğalından bir il sonra yazdığı  geniş həcmli “Dəlidağım” poemasında Novruz bayramının ilaxır çərşənbəsinin Başlıbel kəndində necə keçiridliyinin sözlərlə sanki rəsmi çəkilib. Ustad Şəhriyarın “Heydərbabaya salam” poemasına nəzirə kimi yazılan “Dəlidağım” poemasının bir hissəsində Hüseyn Mirzə Novruz bayramının-ilaxır çərşənbənin Başlıbeldə necə keçirildiyini o zamanları yaşamış insanlara xatırladır, yeni nəsildə isə ata-babalarının milli bayramımızı necə keçirdiyi haqda təsəvvür formalaşdırır. Şükür Allaha daha vətən həsrətimiz sona çatdı, Dəlidağımız, Kəlbəcərimiz, Başlıbelimiz azad oldu. Ali Baş Komandanımızın qətiyyəti, əsgərlərimizin cəsarəti sayəsində torpaqlarımızı azad etmişik. Allah şəhidlərimizə rəhmət, qazilərimizə şəfa versin. İnşallah tezliklə Başlıbel yenidən qurulacaq və Novruz bayramını, ilaxır çərşənbəni başlıbellilər doğma kəndimizdə qeyd edəcəklər. Həsrətlə oxudumuz bayram adət-ənənələri yenidən Başlıbeldə davam etdiriləcək.

“Dəlidağım” poemasından parça

Dəlidağım, bayram çağı gələndə, 
Xıdır Nəbi qapıları döyəndə, 
Çərşənbələr yavaş–yavaş yetəndə, 
El içində bir qaynaşma düşərdi. 
Hər ocaqda bayram aşı bişərdi. 
  
Anam əvvəl qovurğanı qovurar, 
Sonra onu torbalara doldurar, 
Kirkirələr haray salar, hay salar, 
Hamı deyər bayramınız mübarək. 
Sevin, oyna, əziz gündə şad gərək. 
  
Qazanlarda dadlı xörək bişəndə, 
Qovud yeyib öskürəyə düşəndə, 
Xala, bibi yaxasını eşəndə, 
Bayram payı daşıb, başdan aşardı. 
Xəşilimiz pıqqıldayıb daşardı. 
Xəşil yeyib, rahat–rahat yatardıq, 
Arzu edər, arzumuza çatardıq, 
Səhər durub qazanlara baxardıq, 
Görərdik ki, Xıdır gecə gəlibmiş. 
Əllərini qovud üstə səribmiş. 
 
“Danaqıran” güneylərdə çıxanda, 
Novruzgülü qar altından baxanda, 
Bahar qışa güc eyləyib yıxanda, 
Kənd içində hamı deyib gülərdi. 
Üzümüzə xoş sabahlar gələrdi. 
 
Çərşənbədən on gün öncə uşaqlar, 
İp götürər, ardıc qırar, qucaqlar, 
Topa–topa qapılarda qalaqlar, 
Axşam düşər od vuraraq qalardıq. 
Deyər, gülər, xoş səs–küylər salardıq. 
 
Dəlidağım, qar dağlardan enəndə, 
Sellər gəlib şıltaqlıqlar edəndə, 
Yadındamı, mən də çatı belimdə, 
Uşaqlarla birgə yola düşərdim. 
Ardıcları dəhrə ilə biçərdim. 
 
Özüm kiçik, şələm böyük olardı, 
Yorulardım, yük dərədə qalardı, 
Dostlar gələr köməyimə çatardı, 
Elə halda çatardıq ki qapıya, 
Açmaq üçün əl yetməzdi çatıya. 
 
Anam bizi belə gündə görəndə, 
Qabağmıza qaçıb üzdən öpəndə, 
Atam gülüb, bala, sağ ol deyəndə, 
Sevincimin sərhəddi də olmazdı. 
Yorğunluqdan qanda əsər qalmazdı. 
 
Ardıc, gəvən daşımaqdan doyanda, 
Qapımızda ocaq çatıb qoyanda, 
Hər gün səhər ardıcları sayanda, 
Pay verərdik imkansıza, əlsizə. 
Savab işlər qazanardıq özmüzə. 
 
Ömür keçid irəliyə qaçanda,  
Axır gəlib çərşənbəmiz çatanda, 
Ocaqlara od verən an çatanda, 
Yığışardıq tez alovun başına. 
Dolaşardıq sevinc ilə başına. 
 
Dövrəsində xeyli yallı gedərdik, 
Körpələri alova qərq edərdik, 
Tullanıban sevinc ilə deyərdik, 
Ağırlığım odda yansın kül olsun. 
Baxtım dönüb açılacaq gün olsun. 
 
Dəlidağım, axşam toran çalanda, 
Tonqalların alışanda, yananda, 
Tüfəng, fişən, dağlara hay salanda, 
Atam durub tonqala od verərdi, 
Köhnə ilə getsin dərd, qəm deyərdi. 
 
Göyün üzü tutulardı istidən, 
Kənd içində qar əriyər istidən, 
Atılanda hər alovun üstündən, 
Alov mənim saçlarımı ütərdi. 
Qızlar baxıb, qaqqıldayıb gülərdi. 
 
Növbə – növbə tonqalları qalardıq, 
Qapı pusar xoş xəbərlər alardıq, 
Bəxtimizi min yol ilə sınardıq, 
Bilməz idik taleyimiz kəm imiş. 
Sabahımız bolluca dərd – qəm imiş. 
Pencəkləri tərs üzünə geyərdik, 
Üzümüzü komürlə rəngləyərdik, 
Dəstə – dəstə qonşulara gedərdik, 
 
 Xəlvət atıb gizlənərdik torbanı. 
 Sonra gedib bərkidərdik toqqanı. 
 
Şəkər, şərbət, noğul başdan aşardı, 
Duzlu süddaş ocaq üstdə daşardı, 
Sevinc gələr, kədər dönb çaşardı, 
Xoş günlərdi, heyif qədrin bilmədik. 
Gözəllikdə gözəlliyi görmədik. 
 
Gecəyarı gəlib evə çıxardıq, 
Torbamızı boşaldıb tez yatardıq, 
Hələ səhər açılmamış durardıq, 
Yuyunardıq çayın sərin suyunda. 
Saflaşardıq təzə ilin yolunda. 
 
Yumurtanı allı – güllü boyardıq, 
Döyüşməkçün cibimizə qoyardıq, 
Uduzanın yumurtasın soyardıq, 
Bölüşdürüb elə orda yeyərdik. 
Uduzana kefsizləmə deyərdik. 
 
Bayram gələr, dərd – qəm qorxub qaçardı, 
Bəxtimiz də çiçək kimi açardı, 
Solan üzdə sevinc şəfəq saçardı, 
Ay, nə gözəl, xoşbəxt günlər var imiş. 
Qadir allah hər bəndəyə yar imiş. 
 
Dəlidağım, deyən yolu azmışam, 
Adi günü nəzərimdən pozmuşam, 
Şad günləri bayramlara yazmışam, 
Unutmuşam qucağında olanda. 
Hər anımız bir bayrammış qoynunda.  
Qoy pis günün ömrü xeyli az olsun, 
Ağır qışmız dönüb güllü yaz olsun, 
Kefimiz də bundan sonra saz olsun, 
 
 Sən də bizi öz qoynuna alginən. 
 Ömrümüzə xoşbəxt günlər yazginən. 

Bashlibel.az