
Bu gün 18 aprel Başlıbel qətliamı qurbanlarının dəfn olunmasının 30-cu ildönümüdür. Ermənistan Respublikasının azərbaycanlılara qarşı törətdiyi qətliamlardan biri 1993-cü ilin aprelində Azərbaycanın Kəlbəcər rayonunun Başlıbel kəndində həyata keçirilib. Belə ki, 1993-cü ilin aprelində Kəlbəcər rayonunun işğalı zamanı doğma torpaqlarını tərk etməyən 62 nəfər Başlıbel sakini (Həmçinin Başlıbelə pənah gətirən 4 nəfər Laçın rayon sakini və mühasirəyə düşən 9 nəfər əsgər) dağlara sığınıblar. Amma Ermənistan Silahlı Qüvvələrinə girov düşməmək üçün dağlara sığınan qoca, qadın, uşaqlar cəmi 17 gün gizlində qala biliblər. 1993-cü il aprelin 18-də erməni quldurları qadın, uşaq və yaşlıların gizləndiyi yeri aşkarlayıblar. 62 nəfərin sığındığı Portda adlanan ərazidəki kahaları Ermənistan hərbçiləri mühasirəyə alıblar və saat 15-dən 21 radələrinədək atəşə tutmağa başlayıblar. Nəticədə silahsız, hər hansı müqavimət göstərmək imkanına malik olmayan 12 nəfər (1-i 12 yaşlı uşaq, 1-i 16 yaşlı yeniyetmə, o cümlədən 6 qadın və 6 kişi olmaqla) – 63 yaşlı Səmədov Yaqub İsa oğlu, 54 yaşlı Əhmədova Büsat Əliş qızı, 12 yaşlı Əhmədova Zövqiyyə Binnət qızı, 60 yaşlı Əmralıyev Məhəmməd Abış oğlu, 29 yaşlı Əmralıyev Surxay Məhəmməd oğlu, 21 yaşlı Əmralıyev Çingiz Məhəmməd oğlu, 16 yaşlı Əmralıyeva Aygün Məhəmməd qızı, 67 yaşlı Həsənova Çiçək Mikayıl qızı, 68 yaşlı Cəfərova Gülara Cəfər qızı, 95 yaşlı Cəfərova Gülgəz Qədim qızı, 22 yaşlı Abdullayev Vüqar İsa oğlu və 52 yaşlı Əsgərov Əhliman Əvəz oğlu sığındıqları yerdə qəsdən öldürülüblər. 19 nəfər kənd sakini (qadın, uşaq və qoca) isə Ermənistan hərbçiləri tərəfindən girov götürülüb. Sağ qalan və girova düşməkdən xilas olan şəxslər isə pərən-pərən düşərək dağlara qaçıblar. Portda kahası istiqamətində erməni hərbçilərinin nəzarəti olduğundan qətlə yetirilən 12 nəfərin cəsədlərini 24 gün dəfn etmək mümkün olmayıb. 24 gün şəhidlərin cəsədləri açıqda qalıb. Barıtlı kahalarında gizlənən kənd sakinləri mayın 12-də gecə Portda kahalarının qarşısına gizli şəkildə gəliblər və əraziyə səpələnmiş cəsədləri təxminən 80 metr yaxınlıqdakı yarı yamaclıq olan yerdə dəfn ediblər.
18 aprel qətliamından sağ çıxan 30 nəfərdən 29-u 113 gün mühasirə həyatı yaşadıqdan sonra çətin dağ relyefinə malik yollarla Kəlbəcər rayonunun Çaykənd kəndinə, oradan Tərtər çayını və Qoşqar dağını keçməklə Daşkəsən rayonu istiqamətində meşələrlə irəliləyərək bir həftəyə yaxın yol gedərək iyul ayının 22-də Daşkəsən rayonunun Zivlən kəndinə çatmaqla həyatlarını xilas edə biliblər. Amma 1 nəfər – II Dünya Müharibəsi iştirakçısı Ələsgər Ələsgərov doğma torpağını tərk etməyərək Başlıbeldə qalıb. Ələsgər Ələsgərov bugünədək itkin sayılır və onun barəsində hər hansı məlumat yoxdur.
2020-ci ilin 27 sentybarında başlanan Vətən müharibəsi isə Kəlbəcər rayonunun Başlıbel kəndinin də azad edilməsi ilə nəticələndi. 10 noyabrda kapitulyasiya aktını imzalamağa məcbur olan Ermənistan 25 noyabrda Kəlbəcər rayonunu əsl sahibinə-Azərbaycana təhvil verdi. Başlıbelin azad edilməsi 1993-ci ilin 18 aprelində törədilən Başlıbel qətliamı ilə bağlı hüquqi, siyasi addımların atılmasına başlanması üçün zəmin yaratmış oldu. Baş Prokurorluqda Başlıbel qətliamına görə cinayət işi açılıb. Baş Prokurorluğun İstintaq idarəsinin müstəntiqləri tərəfindən məhkəmənin meyitlərin ekshumasiyası haqqında qərarına əsasən, 2021-ci il aprelin 24-də Kəlbəcər rayonunun Başlıbel kəndində müvafiq istintaq hərəkətləri keçirilib və 50 santimetr dərinlikdə torpağa basdırılmış, kəskin çürüməyə məruz qalaraq skletləşmiş 12 nəfərin meyitlərinin qalıqları aşkarlanıb. Bundan başqa, istintaq hərəkəti zamanı cinayət hadisəsinin baş verdiyi yerdə mülki şəxslərin gizləndiyi mağaralarda aşkarlanmış müxtəlif məişət əşyaları, mülki şəxslərin qəsdən öldürülməsini sübut edən giliz və güllələr cinayət-prosessual qanunvericiliyin tələblərinə əsasən qablaşdırılaraq rəsmiləşdirilib. Dörd ay davam edən istintaqdan sonra eksqumasiya edilmiş cəsədlərin əvvəlki yerinə qaytarılması və orada dəfn edilməsi barədə qərar qəbul olunub. Qərar sentybarın 2-də icra olunub.
Bashlibel.az


Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin !